Ouders

Najaar 1998. Er staan écht twee blauwe streepjes op de zwangerschapstest. Help!

Zwanger worden was weliswaar de bedoeling, toch overvalt het me. ‘Wat moeten we nu doen?’ ‘Negen maanden wachten’, is het nuchtere antwoord van mijn man, en hij stelt voor om vooral door te gaan met ons gewone leven. Maar voor mij staat de wereld even stil. Het is het grootste wat ik me voor kan stellen en slorpt me volledig op. Ik denk ook dat iedereen het aan me kan zien. Of zou moeten zien. En hoewel ik overdag naar mijn werk ga, elke donderdagavond ga zingen, met vrienden afspreek en de nieuwe films zie, is al gauw elk verloren ogenblik gevuld met lezen en internetten over zwanger zijn, bevallen en het eerste baby-jaar. Ik ben zo nieuwsgierig naar wat me te wachten staat en wil zo graag goed beslagen ten ijs komen – gelukkig wemelt het op het kersverse worldwide web van de ‘zwangerschapsforums’.

Ik hoef van mezelf niet álles te lezen. Sowieso onbegonnen werk. Terugkijkend valt me op dat ik vooral selecteerde op ‘informatie’, dat ik niet zoveel kon met de afdeling ‘tips en adviezen’. Hoe worden ouders wijs uit de tegenstrijdige berichten die hen overspoelen? Hoe combineer je het advies ‘Voorkom wiegendood, leg je baby altijd op zijn rug in bed’ met de waarschuwing ‘Een baby die altijd op zijn rug in bed gelegd wordt loopt het risico op een afgeplat achterhoofd’? Hoe kies je tussen ‘Neem een veilige Maxi-Cosi als je het beste voor je kind wil’ en ‘Kies voor een draagdoek als je je kindje een natuurlijke ontwikkeling gunt’? Hoe ga je om met de uiteenlopende behoeftes van volwassene en kind? ‘Reinheid, rust en regelmaat zijn onontbeerlijk voor het jonge kind’, zeggen ze, maar ook ‘Spring regelmatig uit de band en zoek voldoende prikkels zodat je als volwassene niet vastroest’. Ik was vooral nieuwsgierig naar hoe het er achter de voordeur aan toe gaat – maar dat kreeg ik niet gevonden. En over de vraag hoe je als gezellig stel je tot elkaar verhoudt als vader en moeder stond al helemaal niks in de boekjes. Die gaan over wat kinderen nodig hebben om zich evenwichtig te ontplooien. Dus schoof ik die boeken aan de kant en besloot te vertrouwen op mijn gezond verstand. Goed kijken, dan snap je heus wel wat een kind nodig heeft, dacht ik, en tussendoor een beetje onderhandelen met mezelf en mijn geliefde om het midden te ontdekken tussen perfectie en verwaarlozing.

Tot ik een paar jaar later, ook de tweede was inmiddels geboren, op mijn werk professor Baartman hoorde spreken. Deze emeritus hoogleraar hield zich bezig met preventie en hulpverlening rond kindermishandeling en vertelde hoe hij zich in het begin van zijn carrière had afgevraagd hoe het toch mogelijk is dat ouders hun kinderen mishandelen? Later vroeg hij zich af hoe het mogelijk is dat ouders hun kinderen zomaar goed grootbrengen… Het verbaasde hem dat er zo ontzettend weinig bekend is over wat het van ouders vraagt: werken, huishouden en kinderen groot zien te krijgen. Hoe doen ze dat eigenlijk?

Ik ontdekte vervolgens het werk van Alice van der Pas, die met haar boeken over ouderbegeleiding aandacht vraagt voor een nieuwe tak van de menswetenschappen: psychologie van ouderschap. Dat voelde als thuiskomen. Sindsdien hebben ouders mijn hart, en coach, schrijf, denk en spreek ik vanuit het perspectief van ouders.

In mijn nieuwe boek, Uitvindboek voor ouders, staan daarom de ouders centraal in anekdotes uit het dagelijks gezinsleven. Stuk voor stuk zijn ze waar gebeurd (met hier en daar wat dichterlijke vrijheid), de meeste dicht bij huis – soms omwille van de privacy wat aangepast – en gaan ze over de vraag waarom je als ouder doet zoals je doet. Ik heb Alice gevraagd om er commentaar bij te schrijven vanuit de theorie – aan het eind van elk hoofdstuk. Het boek is op allerlei manieren te lezen: eerst de anekdotes en dan de theorie, of hoofdstukken door elkaar. Doe wat passend is. Dat is trouwens ook een goed idee als de volgende opvoed-hype zich aandient: eerst kijken of het aansluit je gezin, en alleen gebruiken wat nuttig is. Methodes zijn niet de heilige weg. Het zijn praktische middelen om je doel te bereiken.

Uitvindboek voor ouders (ook als ebook) is te koop bij alle gewone en online boekwinkels en ook rechtstreeks bij de uitgever.